Uspesi mladih kompozitora: Osvrt na finale Drugog memorijalnog takmičenja Andrija Čikić
Na Velikoj sceni Zadužbine Ilije M. Kolarca, u četvrtak, 14. novembra 2024. godine, održano je finale Drugog memorijalnog takmičenja za najbolje mlade kompozitore Andrija Čikić. Ovo takmičenje osnovano je u čast pijaniste i kompozitora Andrije Čikića, sa ciljem da podrži mlade, autentične stvaraoce. Pre same ceremonije proglašenja pobednika, u prostoru Muzičke galerije otvorena je tematska izložba Andrijinih fotografija pod nazivom Svetlost.
Takmičenje je osnovano je u čast pijaniste i kompozitora Andrije Čikića
Program je otvoren Andrijinom kompozicijom Emocije
U okviru takmičarskog dela programa, kompozicije mladih autora izvodio je gudački orkestar sastavljen od učenika Srednje muzičke škole Josip Slavenski, uz podršku profesionalnih muzičara Beogradskog kamernog orkestra – rezidencijalnog ansambla Kolarčeve zadužbine, pod umetničkim vođstvom violinistkinje Miljane Popović Materni. Na čelu orkestra bile su dirigentkinje Mira Milosavljević i Ana Krstajić, dok je kao solistkinja na klaviru nastupila Iva Vuković.
Emocije
Program je otvoren Andrijinom kompozicijom Emocije, koja je prvobitno napisana za klavir, a za ovu priliku aranžirana za gudački orkestar od strane Ane Krstajić. Ovo kratko, dvominutno delo, oblikovano u formi valcera, odiše izraženom emotivnošću, što je bila prepoznatljiva crta Andrijine kompozitorske poetike. Aranžman je dodatno naglasio zrelost njegove umetničke misli, čineći uvod u veče ispunjeno muzikom novih generacija.
Emocije
Kratko, oblikovano u formi valcera, odiše izraženom emotivnošću, što je bila prepoznatljiva crta Andrijine kompozitorske poetike.
U okviru dodele nagrada Drugog memorijalnog takmičenja za mlade kompozitore Andrija Čikić, publika je imala priliku da čuje, prema oceni stručnog žirija, najuspešnija kompozitorska ostvarenja takmičara u dve starosne kategorije: od 10 do 14 godina i od 14 do 19 godina.
Na čelu orkestra bile su dirigentkinje i kompozitorke Mira Milosavljević i Ana Krstajić, dok je kao solistkinja na klaviru nastupila Iva Vuković
Romantizam kao dominantni stil
Generalni utisak o predstavljenim delima ukazuje na snažno prisustvo romantizma kao dominantnog stila. Mladi kompozitori, vođeni svojim osećanjima, koriste muziku da izraze emotivna stanja, unutrašnje doživljaje i scene iz okruženja ili prirode – na način koji podseća na velike majstore romantičarske epohe. Romantizam, kao jedno od najemotivnijih razdoblja u istoriji muzike, pruža deci prostor da intuitivno prenesu svoju emotivnu zrelost u muziku, što je bilo posebno nadahnjujuće za slušanje.
Osim toga, program je obuhvatio i dela savremenog zvuka, bliska estetikama 20. veka, kao i kompozicije inspirisane džezom i popularnim žanrovima i duhovnim iskustvima u proživljavanju tragedije koju je doživeo Andrija Čikić. Ovakva raznovrsnost ukazuje na to da je određen broj dece, odnosno mladih kompozitora, izložen širem spektru kvalitetne muzike – u odnosu na onu koja dominantno vlada u našoj sredi – koju ne samo da slušaju već i uspešno interpretiraju kroz sopstvene kompozitorske zamisli. To ohrabruje.
Zajednička fotografija nagrađenih mladih kompozitora
Fotografija: Zadužbina Ilije M. KolarcaKategorija od 10 do 14 godina
Počasne nagrade na Drugom memorijalnom takmičenju za najbolje mlade kompozitore Andrija Čikić dobili su Zorana Mirković, Pavle Ćorović i Čarna Jančić.
Zorana Mirković je nagrađena za kompoziciju Ventus, koja predstavlja njeno prvo kompozitorsko ostvarenje. U ovom valceru, Zorana vodi glavnu melodiju kroz niz varijacija, istražujući harmonske prostore i stvarajući nove zvučne pejzaže koji osvajaju svojom jednostavnošću i smelošću.
Pavle Ćorović je u kompoziciji Grmljavina virtuozno dočarao olujnu noć sa pratećom grmljavinom. Njegova muzička zamisao oslanja se na širok zvučni spektar klavira, kroz koji smenjuje različite muzičke karaktere. Pavle na vešt način vraća kompoziciju na poznati tematski materijal, zaokružujući njen muzički tok u impresivnu celinu.
Čarna Jančić je u delu Posle tišine kreirala meditativno iskustvo, usporavajući protok vremena kroz muziku. Njena kompozicija suptilno razvija emotivnu nit, pružajući slušaocu priliku da se prepusti tišini i blagom razvoju zvuka, koji odiše introspektivnom atmosferom.
Treću nagradu u ovoj kategoriji osvojio je Vasilije Vujić sa kompozicijom Šarolik, koja je posvećena jeseni. Melodije u ovom delu oslikavaju prelazak boja lišća iz letnje zelene u jesenju žutu, stvarajući šaroliku paletu zvuka. Optimističan muzički tok bogat različitim atmosferama oživljava promene prirode, pružajući upečatljiv doživljaj publike.
Druga nagrada pripala je Bogdanu Andriću za kompoziciju Stvaralačke veštine, br. 2, inspirisanu procesom stvaranja lepote. Klavirski part je vešto napisan – istovremeno virtuozan i narativan – uspostavljajući dinamičan dijalog između pijaniste i gudačkog orkestra. Bogdanova melodija donosi naraciju koja nadahnjuje, dok pratnja orkestra upotpunjuje izražajnost ovog dela.
Prvu nagradu osvojio je David Božić za kompoziciju Suzdalj, delo posvećeno Andriji Čikiću i deci koja su tragično ubijena u Ribnikaru. Inspirisan svojim boravkom u gradu Suzdalju u Rusiji, David je u muziku pretočio lepa osećanja i uspomene koje je poneo sa tog putovanja. Sam naziv kompozicije nosi dublju simboliku – suz(od reči suza) i dalj (aludirajući na daljinu između Beograda i Suzdalja). Kompoziciju je izveo sam David za klavirom, dok je orkestrom dirigovala njegova majka, dirigentkinja Katarina Božić, čime je ovo izvođenje dobilo dodatnu emotivnu težinu.
Kategorija od 14 do 19 godina
Počasne nagrade pripale su Katarini Stajčić i Sari Janevskoj. Katarina Stajčić je nagrađena za kompoziciju Libra, inspirisanu muzikom iz horor filmova, koja efektno dočarava napetost i misterioznost ovog žanra. Sara Janevska je nagrađena za kompoziciju Sinestezija, inspirisanu jednom zbirkom poezije, u kojoj se kroz muziku prenose raznolike emocije i bogata osećajna paleta.
Specijalne nagrade dobili su Nikola Šiforija i Božo Vasović. Nikola Šiforija je nagrađen za kompoziciju Iskra pisana za harmoniku, koja se ističe svojom napetošću, sadržajnom nepredvidivošću i uzburkanim emotivnim tokom. Božo Vasović je impresionirao lucidnim i uzbudljivim delom Flower Field, napisanim za električnu gitaru, kontrabas i bubnjeve, u kojem je sam autor preuzeo ulogu gitariste, stvarajući nezaboravno izvođenje.
Teodora Nikolić
Prva nagrada u kategoriji od 14 do 19 godina i Laureat celog takmičenja za najbolju kompoziciju
Treća nagrada u ovoj kategoriji pripala je Teodori Šakotić za kompoziciju G. Kako sama kompozitorka kaže, ovo delo predstavlja splet emocija koje se rečima ne mogu opisati. Muzika nas vodi kroz paletu osećanja koje je autorka utkala u svoje delo, ostavljajući slušaocu prostor za lično tumačenje i doživljaj.
Drugu nagradu osvojila je mlada pijanistkinja i kompozitorka Jovana Đorđević, koja je svoju kompoziciju Kroz maglu izvela sa nadahnućem i virtuoznošću. Za Jovanu, ovo delo simbolizuje beg iz realnosti, dok motiv magle u kompoziciji predstavlja nadu koja nikada ne sme biti izgubljena. Dinamična i temperamentna, baš poput same autorke, kompozicija se ističe širokom fakturom i izraženom tehničkom zahtevnošću.
Prvu nagradu u ovoj kategoriji i titulu Laureata celog takmičenja osvojila je Teodora Nikolić sa kompozicijom Fatamorgana. Ovim delom Teodora oslikava potragu za pravom ljubavlju, koristeći bogatu narativnu strukturu specifičnu za primenjenu muziku. Teodora planira da upiše studije kompozicije na Fakultetu muzičke umetnosti i posveti se stvaranju primenjene i pozorišne muzike, što se već oseća u izrazu i atmosferi njene Fatamorgane.
Sećanje na Andriju Čikića
Koncert finala Drugog memorijalnog takmičenja za najbolje mlade kompozitore Andrija Čikić pružio je publici uvid u bogatstvo stilskih pravaca kojima mladi autori koračaju, otvarajući nove horizonte za razvoj njihove umetnosti. Njihova otvorenost prema slušanju muzike, osluškivanju suptilnih emocija i melodijskih tokova, kao i potraga za dubokim inspiracijama u sopstvenom unutrašnjem svetu i okolini, ostavili su snažan utisak na sve prisutne.
Ovo veče bila je i prilika da svaki od mladih kompozitora simbolično oda počast talentovanom pijanisti i kompozitoru Andriji Čikiću, ostavljajući kroz svoju muziku trag u kolektivnom sećanju na njegovu umetničku ostavštinu.
Bonus video: Snimak finala Drugog memorijalnog takmičenja Andrija Čikić
Napomena: Fotografije koje su korišćene u tekstu preuzete su sa društvenih mreža Zadužbine Ilije M. Kolarca.